Toon Vandeurzen (cd&v): ‘Wat binnen het gezin begint als samenhorigheid, is uiteindelijk de motor achter ons solidair welvaartsmodel dat we vandaag kennen.’
Is het stichten van een gezin een politieke keuze? In 1798 voorspelde Thomas Malthus dat de wereldbevolking exponentieel zou groeien en dat dit onvermijdelijk zou leiden tot tekorten, hongersnoden en sociale ontwrichting. Hoe men dat noodlot kon vermijden? Door de beteugeling van de geboortecijfers. Wie had gedacht dat Malthus’ nachtmerrie over overbevolking vandaag zo incorrect zou blijken te zijn?
In navolging van de Europese trend is het geboortecijfer in Vlaanderen gezakt tot een historisch dieptepunt. Daarom trekken de christendemocraten op Rerum Novarum aan de alarmbel, want voor de christendemocratie is het gezin nog steeds de hoeksteen van onze samenleving.
De gezinsmotor sputtert vandaag onder de zware last van de tijdsgeest. Terwijl een gemiddeld Belgisch gezin droomt van twee kinderen, blijkt uit recente cijfers dat vrouwen vandaag gemiddeld nog maar 1,5 kinderen krijgen.
Kinderwens opbergen
Een onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau iVOX op vraag van cd&v bevestigt dat 65 procent van de jonge werkende Belgen onder de 35 jaar zonder kinderen aangeeft niet te weten hoe ze een gezin ooit kunnen combineren met hun job. Als jonggetrouwd koppel met een eenjarige zoon en twee fulltime jobs kunnen mijn vrouw en ik daarover met verve getuigen.
Alleen ben je uniek, samen ben je bijzonder
Wat toont het onderzoek nog aan? Vier op de tien jongvolwassenen vragen zich zelfs af of ze hun kinderwens helemaal moeten opbergen. De kloof tussen wens en werkelijkheid wordt steeds schrijnender.
Bloedband bepaalt gezin niet
U zal zich afvragen: ‘Wat verstaan we vandaag nog onder een gezin?’ Een vader een moeder en hun kinderen? Of maakt de hond er ook deel van uit? Is het de bloedband die bepaalt of wij een gezin vormen? Ik denk van niet. Veel gezinnen bestaan uit pluspapa’s en -mama’s die geen bloedband delen met de kinderen uit dat gezin.
Zijn het dan mensen die een bovennormale sociale band met elkaar delen? Ook dat lijkt niet de juiste drager te zijn, want er bestaan veel bloedverwanten die al jaar en dag geen sociaal contact meer onderhouden.
Voor mij is een gezin een groepje mensen dat een huishouden deelt en daardoor bovennormale sociale relaties met elkaar aangaat en gezamenlijk de verantwoordelijkheid opneemt om kinderen groot te brengen.
Samen bijzonder
Neen, ik ben geen aanhanger van het pronatalisme waarbij actief wordt ingegrepen op de individuele gezinsplanning om vanuit een nationalistische of culturele ambitie bevolkingsgroei te stimuleren. Ik denk niet dat het aan de politiek is om al te moraliserend op te leggen hoe mensen best gaan leven. Single, wettelijk samenwonend, polyamoureus, enzovoort: het ene is niet beter dan het andere.
Ik ervaar elke dag hoe mijn gezin mijn identiteit verrijkt
Maar ik moet eerlijk toegeven: als jonge vader van een energieke peuter ervaar ik wel elke dag hoe mijn gezin mijn identiteit verrijkt. Het is mijn overtuiging dat mensen hun volle potentie maar kunnen ontplooien, hun leven maar zin kunnen geven, in relatie tot anderen. Alleen ben je uniek, samen ben je bijzonder.
Ik krijg vooral betekenis en bestaanszin doordat ik vrijwilliger ben in een lokale vereniging, omdat ik lid ben van een sportclub, onderwijzer ben en de volgende generatie onderricht, omdat ik broer of zus ben in een gezin, enzovoort.
Dat ‘in relatie staan tot anderen’ uit zich bij uitstek in het deel zijn van een gezin. Dat is de hoeksteen van ons maatschappelijk bouwwerk: ligt die stevig, dan kan je daar stevige huizen op bouwen.
Duurzame welvaartstaat
Meer nog. Wat binnen het gezin begint als samenhorigheid, is uiteindelijk de motor achter ons solidair welvaartsmodel dat we vandaag kennen. Een duurzame welvaartstaat blijft betaalbaar zolang er voldoende actieven zijn om de minder-actieven – jongeren tot 16 jaar en gepensioneerden – te ondersteunen. Door de gestegen levensverwachting nemen pensioenjaren immers toe en groeit de financiële druk op een krimpende beroepsbevolking, terwijl het huidige geboortecijfer van 1,5 kinderen per vrouw onvoldoende is om de instroom van ‘bijdragers’ op peil te houden.
Wat binnen het gezin begint als samenhorigheid, is de motor achter ons solidair welvaartsmodel
Kortom: om de stijgende kosten van pensioenen, sociale uitkeringen en rente op de publieke schuld te blijven dragen in solidariteit, hebben we niet alleen een hogere productiviteit nodig, maar ook een evenwichtige bevolkingsgroei. Alleen zo houden we zowel de ‘groene’ als de ‘grijze’ solidariteit in balans en garanderen we een toekomstbestendige en betaalbare sociale zekerheid.
Socialistische minister
Toch is het stichten van een gezin in mijn ogen geen politieke keuze. Ik vind wél dat de politiek de keuze moet maken om te investeren in alle randvoorwaarden opdat jonge koppels terug durven kiezen voor het stichten van een gezin. Het ziet ernaar uit dat onze huidige socialistische minister van Welzijn niet voor dat gezin zal vechten. Het ‘gezin’ werd zelfs geschrapt uit haar officiële bevoegdheden.
De christendemocraten vechten wél voor het gezin. Het eerste salvo is gegeven: de invoering van het familiekrediet wordt op de tafel van het federaal parlement gelegd. Het gaat om een rugzak van 24 maanden verlof per kind. Die maanden kunnen opgenomen worden door de moeder, vader of de grootouders. De maandelijkse financiële vergoeding wordt drastisch opgetrokken. De leeftijd van het kind tot waarop het verlof kan opgenomen worden, wordt uitgebreid naar 18 jaar.
Leven in het nu
Als we ervoor willen zorgen dat jonge mensen terug durven kiezen voor het stichten van een gezin, is dit een belangrijke stap in de goede richting. Het credo van vroeger – ‘bouw je leven, rust uit op je oude dag’ – geldt immers in mindere mate voor deze generatie.
Mijn generatie wil wél een eigen leven als ouder
Deze generatie wil niet mee in het strakke keurslijf ‘werken–opvoeden–pensioen’. Mijn vrouw en ik willen naast het opvoeden van onze zoon ook graag leven in het nu. Mijn generatie wil wél een eigen leven als ouder. En daar hebben ze ook recht op!
Tien jaar geleden lanceerde een ietwat grijzige Casanova het concept ‘Donderdag Datedag’. De bedoeling: gezinnen stimuleren meer tijd voor elkaar te maken. Het is tijd dat we die oranje fakkel terug opnemen om die tijd voor elkaar te claimen en het gezin opnieuw centraal te stellen.